Gelukkig waren er veel jongerenwerkers die er de scherpste randjes vanaf haalden. Ze vonden creatieve manieren om in contact met jongeren te komen en brachten hen, op onder andere het Cruyff Court in Uden, in beweging.

Niet veroordelen, maar laten zien hoe het ook kan.Peter van den Elzen (MC Uden)

Tekst: Sandra van Maanen
Foto: Raymond van Olphen
Leestijd: 5 minuten

Bij sportverenigingen -Uden heeft er relatief veel- ging van alles on hold en openbaar toegankelijke buitensportplaatsen waren tijdelijk een no go area voor groepjes. Ook door alle activitieiten op locatie van MC Uden (onderdeel van stichting Compass Uden) ging tijdelijk een streep. Er kwamen alternatieven, gelukkig. Want het besef dat juist de doelgroep 10 tot 25 jaar ten tijde van een pandemie ruimte verdient, leeft sterk.

Anderhalvemeter bakfiets
MC Uden lanceerde digitale ontmoetingen, variërend van live-cooking tot online talkshows over bijvoorbeeld seks en vriendschappen. Toen fysieke ruimte ontstond, werd die gegrepen om samen in beweging te komen. Er werd een 'anderhalvemeter bakfiets' gefabriceerd die door Kevin Kerkenaar (26), jongerenwerker bij MC Uden, werd volgestouwd met sportattributen. "Alles wat je op afstand samen kunt doen, zit in mijn bakfiets.": lacht hij.

Kevin kent het dorp. Hij is hier opgegroeid en staat in nauw contact met de jongeren. Hij fietste de afgelopen maanden van wijk naar wijk, naar plekken waar jongeren samenkomen. Onder andere op het Cruyff Court in de wijk met de meeste 'uitdagingen': Bogerd Vijfhuis. Er werd een balletje getrapt, maar ook badminton, basketbal, tafeltennis en vollebyal gespeeld. In kleine groepjes uiteraard. Voor de drie skatebanen in de gemeente had de bakfiets eveneens materialen aan boord.

Contact is goud waard, weten ze hier. De manier waarop gewerkt wordt, is uniek in het landschap van jeugd- en jongerenwerk in Nederland. Jongerenwerkers zoals Kevin floreren, omdat samenwerking tussen netwerkpartners structureel is geregeld. Kevin's collega, Peter van den Elzen (30) is netwerkcontactpersoon. Hij schakelt doorlopend tussen jongerenwerkers, de gemeente, politie, GGD, GGZ, bureau HALT, kinderbescherming enzovoorts. "Door nauw contact en afspraken die we maken, lukt het om kwetsbare jongeren sneller in beeld te krijgen. Maar ook om in die wijken maatwerk te leveren."

Peter is cruciaal. Hij zorgt dat partijen beter samenwerken en elkaar ondersteunen. En hij voorkomt dat jongerenwerkers telkens zelf overleg met partners moeten voeren over projecten die zij initiëren. Dat levert voor hen, maar ook voor de partijen aan de andere kant van de tafel, winst op.

Rolmodellenproject: Grote Broer Grote Zus
De uitbraak van corona loopt bijna synchroon aan de start van het rolmodellenproject Grote Broer Grote Zus, dat zeven maanden geleden startte. Eerder werd er al op andere plekken in Nederland en het buitenland ervaring mee opgedaan. Rode draad: er wordt met rolmodellen gewerkt, jongens en meiden uit de wijken zelf waaraan anderen zich spiegelen en optrekken. "Ze zijn een steun en toeverlaat, helpen met schoolkeuzes en zorgen dat jongeren het fijn hebben in hun wijk.": zegt Peter van den Elzen.

Vooral in de Bogerd Vijfhuis, waar vanuit traditie veelal wordt weggekeken wanneer zich problemen voordoen, was deze aanpak in de eerste maanden van corona belangrijk. Ook hier hielden groepjes jongeren zich niet altijd aan de regels. Door een voorbeeld, een plek en perspectief te bieden, werd voorkomen dat er gestraft moest worden. Peter: "Deze aanpak vanuit het positieve, het zoete, werkt. Niet veroordelen, maar laten zien hoe het ook kan."

Selectie van Broers of Zussen is een interactief proces waarbij jongerenwerkers de kwaliteit, veiligheid en potentie bewaken, maar jongeren zelf ook veel te zeggen hebben. Kevin Kerkenaar: "Het is geen eenzijdige procedure waarbij vanaf hogerhand Broers of Zussen worden aangewezen. Het is een wisselwerking tussen jongerenwerkers en jongeren. Inmiddels begeleiden we vier meiden en één jongen om tot rolmodel uit te groeien. Ze krijgen de kans skills te ontwikkelen waarmee ze straks zelfstandig activiteiten in hun wijk kunnen organiseren en positieve normen en waarden overbrengen. Er wordt tegen ze opgekeken. Broers en Zussen zijn niet van officiële instanties, maar van de jongeren in de wijken."

Broers en Zussen ontwikkelen zich van Rookies, via Masters, tot Legends en leren steeds zelfstandiger te werken. Peter: "Ze groeien in aanzien, zijn enorm trots om bij MC Uden te horen en het logo op hun kleding te dragen. Da's een compliment, vinden wij. Als dit zo doorgaat, hebben we over enkele jaren in elke wijk jonge vrijwilligers die het goede voorbeeld geven, op eigen kracht activiteiten organiseren én iedereen kennen."

Een voorbeeld voor jongeren in Uden
Simge (22) is Grote Zus. Ze studeert sociaal maatschappelijk werk, loopt stage bij MC Uden en is geboren en getogen in Bitswijk, de wijk vlakbij ziekenhuis Bernhoven. De kans om als Grote Zus tot de rang Legend uit te groeien, vindt ze vet. "Voor mij is het een mooie ervaring. Ik wil heel graag een voorbeeld voor jongeren in Uden zijn."

Toen het weer kon, startte Simge een zelfstandig kookproject voor Udense jongeren. "Iedere week koken en eten we samen. Hoewel de groepssamenstelling niet vaststaat, zie ik vaak dezelfde jongens en meiden in de leeftijd van 12 tot 16 jaar. Ze komen graag, de sfeer is losjes en vertrouwd. Ze zijn heel open en vertellen me alles, omdat zij mij niet als medewerker, maar als één van hen beschouwen. Ik vind het leuk om ze te helpen. Ze mogen met alles bij mij komen."

Simge groeit in haar rol en haar wekelijkse ontmoetingen met de jongeren sluiten perfect aan bij de praktijkervaring die ze nodig heeft voor haar opleiding. Na haar studie wil ze graag een paar jaar werken in dit vakgebied. Om vervolgens door te pakken naar haar ultieme doel: "Uiteindelijk wil ik psycholoog worden."

Samenwerking Krajicek Foundation, Cruyff Foundation en Sociaal Werk Nederland
Buurtsportcoaches en jongerenwerkers geven aandacht aan jongeren en maken samen met hen de buurt sterker, leuker en veiliger. Door corona wordt de ruimte van jongeren beperkt: sociaal, buiten en binnen. Ze krijgen vooral te horen wat er allemaal niet mag én wat er niet kan.

De Krajicek Foundation, de Johan Cruyff Foundation en Sociaal Werk Nederland vinden het tijd voor een tegengeluid. Samen willen zij laten zien wat er wel kan én welke positieve dingen er allemaal wel gebeuren. In jouw eigen wijk kunnen sporten, spelen en andere ontmoeten, is essentieel en belangrijk, juist nu. Er zijn tal van mooie initiatieven, mensen die met hart en ziel een bijdrage leveren aan een sportieve, verbonden en sociale maatschappij en aan jongeren in het bijzonder. In vijf interviews delen wij bijzondere initiatieven van buurtsportcoaches en jongerenwerkers en zetten wij hen in het zonnetje.

Naast deze interviewreeks hebben de Krajicek Foundation, de Johan Cruyff Foundation en Sociaal Werk Nederland ook de handen ineengeslagen voor de Winter Games, waarbij buurtsport- en jongerenwerkorganisaties gestimuleerd worden om extra sport- en spelactiviteiten te organiseren voor jongeren van 13 t/m 17 jaar tijdens de donkere wintermaanden. Meer over dit initiatief vind je op https://www.wintergames2020.nl

Dit artikel werd gepubliceerd op dinsdag 15 december 2020